Dom z piasku i mgly, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ANDRE DUBUS IIIDOM Z PIASKU I MG�YPrze�o�y� MIROS�AWP. JAB�O�SKIDla mojego rodze�stwa:brata Jeba i czterech si�str- Suzanne, Nicole, Cadence i MadelaineGdzie� poza sob�czekam na swoje przybycieOctavio Paz, BalkonCz�� pierwszaGrubas, radish Torez, nazywa mnie Wielb��dem, po-niewa� jestem Persem i potrafi� wytrzyma� w sierp-niowym s�o�cu d�u�ej ni� Chi�czycy, Panamczycy czynawet ma�y Wietnamczyk Tran. Tran pracuje bardzoszybko i bez odpoczynku, ale gdy Torez zatrzymujeprzed ekip� pomara�czow� ci�ar�wk� obs�ugi auto-strady, Tran wraz z ca�� reszt� spieszy po sw�j papie-rowy kubek z wod�. Ten upa� nie sprzyja pracy. Ca�yporanek szli�my autostrad� od Sausalito do GoldenGate Park. Ubrani w kamizelki tej samej barwy coci�ar�wka obs�ugi autostrady, niesiemy ma�e szpikul-ce na �mieci i ci�gniemy za sob� jutowe worki. Nie-kt�rzy Panamczycy pozdejmowali koszule i wsadzili jedo tylnych kieszeni spodni, tak �e zwisaj� niczymzabrudzone olejem szmaty, ale Torez m�wi co� do nichw ich ojczystym j�zyku i ka�e im w�o�y� kamizelki nago�e cia�o. Jeste�my na ma�ym wzg�rzu. Pomi�dzydrzewami m�j wzrok si�ga ponad Sausalito a� dozatoki, gdzie chmury s� tak g�ste, �e nie widz� jejdrugiego brzegu, na kt�rym - w Berkeley - mieszkam zrodzin�, z �on� i synem. Ale tutaj nie ma mg�y, masztylko s�o�ce na g�owie i plecach, a pod nosem rozmaitezapachy: suchej trawy i kurzu, dymu papierosowegoChi�czyk�w, gor�cego metalu i gaz�w z rur wydecho-wych przeje�d�aj�cych samochod�w. Poc� si� pod ko-szul� i kamizelk�. Jestem pi��dziesi�t sze�� lat stary inie mam w�os�w. Musz� kupi� kapelusz.Kiedy docieram do ci�ar�wki, ekipa sko�czy�a pi�wod�, a dwaj Chi�czycy po powrocie na traw� pal�kolejne papierosy. Panamczycy rzucili kubki na ziemi�,a Tran potrz�sa g�ow� i m�wi co� w swoim j�zyku,kiedy schyla si�, �eby je podnie�� w�asnymi r�kami.Mendez �mieje si�. Jest prawie tak wielki jak radish, ana jednym z grubych ramion ma od oparzenia d�ug�blizn� w kolorze piasku. Widzi, �e patrz� na ni�, gdypij� lodowat� wod�, i przestaje si� �mia�, ju� nawet nieu�miecha si� do mnie, tylko m�wi:- Na co si� gapisz, viejo?Pij� ze swego kubka i pozwalam Mendezowi patrze�sobie w oczy. Jego bracia ruszyli ju� z powrotem dopracy, ale teraz zatrzymali si� i te� patrz�.- Stary ma�c�n - m�wi Mendez.Z pomara�czowej klapy auta podnosi swoj� dzid� do�mieci, ale m�j wzrok znowu spoczywa na jego bli�niewystarczaj�co d�ugo, �eby to zauwa�y�. Twarz staje musi� jeszcze brzydsza ni� normalnie; krzyczy co� domnie w swoim j�zyku, a z�by ma bardzo kiepskie, jakstary pies. Nie spuszczam z niego oczu i terazpodchodzi do mnie, krzycz�c g�o�niej, i czuj� zapachzesz�onocnego wina i dzisiejszego potu, a teraz Torezkrzyczy g�o�niej od Mendeza w ich j�zyku, i niebawemjest po wszystkim, bo Mendez wie, �e ekipa doskonalemo�e obej�� si� bez niego, a on potrzebuje pieni�dzyna sw�j sharob, swoje wino. On jest goh, naw�z �ycia.Oni wszyscy s� goh.- Vanomos, Camello. - Torez przechodzi obok mniei zamyka klap�.Tran pracuje ju� daleko przed ci�ar�wk�, podczasgdy pal�cy Chi�czycy i leniwi Panamczycy id� w cie�drzew, udaj�c, �e widz� tam �mieci.Zarzucam worek na rami� i m�wi� do pana Toreza:- W moim kraju kaza�bym go wych�osta�.- Si, Camello? W kraju Mendeza on sam by ci� obi�.- By�em pu�kownikiem, panie Torez. By�em pu�-kownikiem Cesarskich Wojsk Lotniczych. Wie pan otym, panie Torez? By�em pu�kownikiem.Wr�cza mi dzid� do �mieci i patrzy w oczy. Jego s�gavehee, br�zowe jak kawa, jak wszystkich jego roda-k�w, tak�e jak moich. Ale widz�, �e powzi�� co domnie decyzj�.M�wi do mnie, do genoba sarhanga Massouda Ami-ra Behraniego:' - Dobra, pu�kowniku, ale dzisiaj ja jestem Se�orGeneral. Comprende?W porze lunchu Torez przyprowadza ci�ar�wk� poddrzewa i wszyscy wyjmujemy ze skrzynki na narz�dziapapierowe torby, kt�re zostawili�my tam dzi� rano.Jemy w cieniu. Wiele razy Tran je obok mnie i niemam nic przeciwko temu, bo ten ma�y Wietnamczyknie m�wi po angielsku, wi�c starcza mi czasu, �ebyprzegry�� si� przez strony z drobnymi og�oszeniami wgazecie. W swoim kraju by�em nie tylko oficeremsztabowym; w Izraelu i w Stanach Zjednoczonychkupowa�em odrzutowce F-16, i kiedy by�em kapitanemw Teheranie, genob sawan, w�asnymi r�kamipracowa�em przy silnikach. Oczywi�cie, wszystkienajlepsze firmy lotnicze s� tutaj, w Kalifornii, ale wci�gu czterech lat wyda�em setki dolar�w nakopiowanie swoich list�w uwierzytelniaj�cych; niszczy-�em francuskie garnitury i w�oskie buty, by osobi�ciedor�cza� swoje �wiadectwa; czeka�em, a potem telefo-nowa�em po odczekaniu odpowiedniego czasu, ale to nanic. Odby�em tylko jedn� rozmow� kwalifikacyjn�, i toz m�od� dziewczyn� z college'u, kt�rej - jak s�dz� -firma zapewnia�a w ten spos�b nabycie do�wiadczeniaw sprawach kadrowych. To by�o ponad dwa lata temu.Ale dzisiaj i przez ca�y tydzie� nawet nie usi�uj� szuka�pozycji. Moja c�rka Soraya w sobot� wysz�a za m��, awraz z jej odej�ciem poczu�em pustk� w piersi. Pustkajest tak�e w naszym domu, ale teraz mo�emy opu�ci�to mieszkanie, kt�re kosztowa�o mnie trzy tysi�cedolar�w miesi�cznie przez cztery lata. I od razu kieruj�wzrok na dzia� zwany Og�oszenia Urz�dowe/Aukcje.To ta cz�� gazety, kt�rej wcze�niej nigdy nieprzegl�da�em. M�wi� i czytam po angielsku od ponaddwudziestu pi�ciu lat, ale j�zyk prawniczy w obunaszych krajach wydaje si� wymy�lony dla zmyleniaprzeciwnika. Wiem, oczywi�cie, co to jest aukcja, itego ranka, gdy powietrze by�o nadal ch�odne, a my,�mieciowi �o�nierze, siedzieli�my na metalowejpod�odze ci�ar�wki obs�ugi autostrady i jechali�mypod wysokim prz�s�em z�otego mostu, pozostawiaj�cza sob� zapach oceanu, mocno trzyma�em gazet� nakolanach, �eby wiatr nie m�g� jej porwa�, w�a�niewtedy zobaczy�em notatk� o Zaj�tej Nieruchomo�ci naSprzeda�, o domu z trzema sypialniami. Chocia� to,oczywi�cie, nie by� m�j plan. M�j plan by� nadzwyczajprosty: przesta� wydawa� pieni�dze, �eby�my mogliu�y� ich na otwarcie jakiego� interesu. Przygl�da�emsi� wielu mo�liwo�ciom - ma�a restauracja, pralnia,mo�e sklep wideo. Chocia� znam teameryka�skie gazety i wiem, co m�wi� o ich gos-podarce, to ci�gle widz�, jak po obu stronach zatokima�e sklepy wypadaj� z interesu. I, oczywi�cie, taksamo nie mieli�my pieni�dzy na kupno domu, ale jestwiele aukcji w moim kraju. To si� nazywa legalnymsposobem kradzie�y.Z trzymanego na kolanach woskowanego papieruTran je ry� z warzywami wielk� plastikow� �y�k�.Wietnamczyk jest bardzo ma�y i ��tobr�zowy. Mag��bokie zmarszczki wok� ust i na czole mi�dzy ocza-mi. U�miecha si� i wskazuje skinieniem g�owy mojejedzenie. Ja tak�e jem ry�. Soraya odk�ada�a dla mnietad�q, tward�, przypalon� warstw� z dna garnka, kt�r�Amerykanie wyrzucaj�, ale dla nas, Pers�w, to jest samklejnot. Gotujemy ry� z wielk� ilo�ci� mas�a, tak �ekiedy garnek odwr�ci si� do g�ry nogami, ca�y ry�sp�ywa na talerz, nawet br�zowa i przypalona cz��,zwana przez nas tadi�. Teraz ka�dego wieczoruNadereh, moja �ona, zostawia mi po�ow� na lunch.Pakuje mi tak�e rzodkiewki, chleb, jedno jab�ko i ma�ytermos z gor�c� herbat�. Gdy nalewam do kubkaparuj�c� herbat�, Panamczycy obserwuj� mnie i po-trz�saj� g�owami, jakbym by� g�upim dzieckiem. Niewiedz� o gor�cu tego, co ja wiem: �e ogie� wewn�trzciebie musi by� por�wnywalny z tym na zewn�trz. WMehrabadzie, w mojej bazie w pobli�u Teheranu,tarmakan nieopodal piask�w czasami stawa� si� takjaskrawy, �e nawet my, oficerowie, w naszych euro-pejskich okularach przeciws�onecznych zamykali�myoczy. Oczywi�cie najcz�ciej dni sp�dzali�my w kli-matyzowanych gabinetach. Wtedy, mi�dzy spotkaniamii odprawami, wiele razy poleca�em swemu ordy-nansowi dzwoni� do Nadi do naszego domu w stolicy.Rozmawiali�my o drobnych wydarzeniach dnia, a potemoddawa�a s�uchawk� dzieciom. Pewnego ranka, gdy m�jsyn Esmail mia� p�tora roku, powiedzia� do mnie przeztelefon pierwsze s�owo: Bawbaw-joon, najdro�szy tata.Wyrwa�em ma�� notatk� o domu wystawionym naaukcj� i umie�ci�em �wistek w kieszeni koszuli podkamizelk�. Dzi� jest �roda, jedyny dzie�, kiedy niepracuj� na nocnej zmianie w ma�ym sklepiku og�lnymw El Cerrito; w okolicy, w kt�rej raczej nie zobacz��adnych Pers�w; nie tych bogatych, pooldar, kt�rzymieszkaj� obok nas w stoj�cym na wzg�rzu,wznosz�cym si� nad zatok�, nad San Francisco i Gol-den Gate Bridge wielopi�trowym apartamentowcu owyg�rowanych cenach. Czynsz za to mieszkanie zdwiema sypialniami kosztowa� mnie za cztery lataponad sto czterdzie�ci tysi�cy dolar�w. Ale teraz niepozwol� sobie o tym my�le�. Nie mog�.Tran ko�czy sw�j lunch. Wyg�adza woskowy papier isk�ada go porz�dnie przed w�o�eniem do worka razemz plastikow� �y�k�. Wyjmuje czekoladowy baton iproponuje mi k�s, ale potrz�sam g�ow� i dalej pij�herbat�. Wiem, �e Tran jutro u�yje tego wym�czonegopapieru do zapakowania lunchu, a �y�ka praw-dopodobnie pos�u�y mu z p� roku. Wiem, �e tak jak jajest ojcem, mo�e nawet dziadkiem. I, by� mo�e, wkr�t-ce ja tak�e nim b�d�.Nie raz i nie dwa opowiada�em si� za rozs�dniej-szym mieszkaniem, ale Nadi mnie pokona�a; musimyzachowa� pozory. Musimy post�powa� tak, jakby sta�nas by�o na �ycie na takim poziomie, do jakiego nawy-kli�my. Wszystko dlatego, �e dla naszej Sorai by� toczas hastegar: m�odzi m�czy�ni z dobrych rodzinposy�ali r�e jej i naszej rodzinie, ich ojcowie dzwonilido mnie, �eby porozmawia�, a ich matki telefonowa�ydo Nadi, �eby si� przedstawi�. Je�li nie b�dzie od-powiedniej rodziny, nie b�dzie i ma��e�stwa. A �enasza c�rka jest bardzo pi�kna, ma d�ugie, prosteczarne w�osy, ma�� twarz i oczy kr�lowej, mia�a wiel...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]