Dobry pomysł na otoczenie domu (nawierzchnie ogrodowe), PDF i programy , ciekawe poradniki techniczne - ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
budownictwo
Dawid Tamàs
zastanowić nad przebiegiem
ciągów komunikacyjnych,
dzięki którym unikniemy chodzenia na
skróty i niszczenia trawnika. Następnie
powinniśmy się zastanowić, z jakiego
materiału wykonamy nawierzchnię, aby
dopasować ją do naszego podłoża oraz
naturalnego otoczenia.
na otoczenie domu
Dobry pomysł
Nieodzownym elementem
każdego ogrodu są
ścieżki, alejki, placyki itp.
Starannie zaprojektowane
i wykonane, staną
się dekoracyjnym
uzupełnieniem otaczającej
roślinności i architektury
ogrodowej. Ponadto pełnią
też funkcję użytkową.
Zanim jednak przystąpimy
do prac wokół naszego
domu, powinniśmy
gruntownie rozplanować
rozmieszczenie
wszystkich elementów
samodzielnie lub zlecić
to doświadczonemu
architektowi krajobrazu.
Proste zasady projektowania
nawierzchni wokół naszego domu
Niestety nie mamy wpływu na narzucone
odgórnie ograniczenia podane w WZiZT
(warunkach zabudowy i zagospodarowa-
nia terenu) lub planie zagospodarowania
gminy, który zwykle zawiera opis usy-
tuowania budynku na naszej działce lub
wcześniej wytyczony przebieg dróg ko-
munikacyjnych na naszej posesji — dojścia
do budynku i dojazdu do garażu. Możemy
natomiast bez żadnych przeciwwskazań sa-
modzielnie ustalić przebieg wewnętrznych
dróg i ścieżek oraz ich wymiary.
Nawierzchnie funkcjonalne, które
umożliwiają wygodną komunikację, po-
winniśmy prowadzić najkrótszą drogą,
bez zbędnych zakrętów i załamań. Mi-
nimalna szerokość ścieżki w ogrodzie
powinna wynosić 60 cm. Jeżeli zapla-
nujemy ją na szerokość 120 cm, będą
mogły się na niej swobodnie minąć dwie
osoby. Jeśli ścieżka ma przecinać trawnik,
nie powinna być od niego dużo wyższa
— w przeciwnym wypadku będą prob-
lemy z jego koszeniem.
Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić
na starannie zaprojektowanie podjazdu dla
samochodu. Podjazd powinien mieć szero-
kość przynajmniej 3 m i umożliwiać wjazd
bez wykonania dodatkowych manewrów.
Gdy na działce przewidujmy konieczność
wykonania skrętu przy wjeździe do garażu,
musimy wytyczyć drogę z małym zapasem
szerokości.
Bardzo istotne jest przeznaczenie
alejek, bowiem częstotliwość korzysta-
nia z wytyczonych szlaków ma również
wpływ na wybór materiału budulcowego.
Miejsca, gdzie częściej chodzimy lub pod-
jeżdżamy autem, czyli najbliższa okolica
domu, powinny być solidnie utwardzone
i wyrównane. Ścieżki prowadzące w głąb
ogrodu mogą być wykonane z zupełnie
innego budulca, niekoniecznie idealnie
równo ułożonego.
Ścieżki dekoracyjne możemy poprowa-
dzić dowolnie z pełną fantazją, zmieniając
ich kierunek, szerokość i rodzaj nawierzch-
ni. Unikajmy jednak ostrych i niewygod-
nych zakrętów, aby w przyszłości uniknąć
dept chodzenia „na skróty”.
Pamiętajmy też o uwzględnieniu na-
turalnego ukształtowania terenu. Przy
większej różnicy poziomów może się oka-
zać, że konieczne będzie wybudowanie
schodów, a skarpy wzdłuż drogi wymagać
będą zabezpieczenia przed osuwaniem się.
32
KREATOR – PROJEKTY •
4/2007
4/2007
• KREATOR – PROJEKTY
33
W
pierwszej kolejności należy się
budownictwo
Pochylenie podjazdów nie powinno prze-
kraczać 10 proc., a kąt pochylenia skarpy
(bez dodatkowego zabezpieczenia) — 30
stopni.
czających wodę, niezbędne może okazać
się tzw. odwodnienie liniowe — system
kratek ściekowych połączonych z drena-
żem lub kanalizacją odpływową.
krawędziach (grys, kliniec, tłuczeń, żwir
lub pospółka), które dobrze się klinują.
Bardzo istotne jest dokładne ubicie ko-
lejnych warstw nawierzchni w trakcie jej
układania. Jednak nawet najlepiej wyko-
nana nawierzchnia ze żwiru szybciej niż
inne niszczeje i wymaga stałej konserwacji
— usuwania chwastów, uzupełniania ubyt-
ków w wierzchniej warstwie (dosypywania
żwiru i starannego ubijania).
Nawierzchnie elastyczne utwardzone
charakteryzują się tym, że wykorzystany
materiał jest układany z luźnymi prze-
rwami między elementami. Takie podłoże
można uzyskać z kostek betonowych per-
forowanych (dziurawych). Układa się je na
utwardzonym podłożu, a szczeliny wypeł-
nia ziemią. Z czasem w szczelinach wyrasta
trawa i tworzy efektowną powierzchnię.
Dobrym materiałem są również niere-
gularne, niewielkie płyty betonowe, któ-
re można samemu wylać bezpośrednio
w wykopanych w ziemi nieregularnych
otworach bądź sporządzić formy z drewna
i w nich wykonać elementy. Doskonale na
alejki nadają się stare płyty chodnikowe,
które — odpowiednio ułożone — również
mogą być użyteczne, a zarazem zdobić.
Dobrym pomysłem są również fine-
zyjne nawierzchnie wykonane z drobnych
kamyków, które doskonale maskują wolne
przestrzenie w ogrodzie, zwłaszcza w miej-
scach, gdzie żadna roślina nie chce rosnąć.
Użyte kamyki powinny pochodzić ze skał
twardych tj.: granit, kwarc, porfir, bazalt,
gabro — mało nasiąkliwych i odpornych
na działanie warunków atmosferycznych.
Ich barwa pod wpływem wilgoci ulega
pogłębieniu. Można też wykorzystać gry-
sy ze skał, które łatwiej wchłaniają wodę
— np. marmuru lub dolomitu. Te będą
jednak zmieniały barwy pod wpływem
zanieczyszczeń powietrza oraz porasta-
jących je glonów. Dzięki tym zmianom
zabarwienia uzyskamy fantastyczny efekt
dekoracyjny. Wielkość ziaren materiału
skalnego (tzw. frakcję) należy dobrać od-
powiednio do funkcji, jaką ma pełnić na-
wierzchnia z kamyków. Jeśli powierzchnia
pełni funkcje ozdobną, czyli nie będzie się
po niej chodzić, frakcja kruszywa nie jest
ważna, a grubość warstwy może wynosić
tylko 5 cm. Jeśli natomiast nawierzchnia
służyć ma do spacerów, lepiej sprawdzą
się frakcje grube (16–32 mm). Drobniej-
sze kamyki (frakcja 8–16 mm) słabo się
Z czego składa się typowa
nawierzchnia?
Każda nawierzchnia składa się z kilku
warstw, wśród których najważniejsze są:
— warstwa drenażowa — odpowiada za
dobre odprowadzanie wody ze ścieżki;
— warstwa konstrukcyjna — odbiera
główne obciążenie nawierzchni;
— warstwa nośna, czyli ta, po której cho-
dzimy.
Można spotkać także z warstwę licują-
cą, która utwardza i scala konstrukcję.
Jeśli chcemy mieć w ogrodzie kostkę
kamienną lub betonową, pod warstwą
nośną musi się znaleźć podsypka z piasku
umożliwiająca równe ułożenie elementów
nawierzchni.
Należy pamiętać że poszczególne war-
stwy nawierzchni nie są jednakowej gru-
bości! Jeśli nasz ogród położony jest na
glebach gliniastych, powinniśmy zapro-
jektować grubszą warstwę drenażową. Na
terenach piaszczystych z kolei drenaż może
być mniejszy, musimy jednak zbudować
solidną warstwę konstrukcyjną.
Bez względu na to, czy nawierzchnia
jest przeznaczona do spacerów, czy do
parkowania samochodu, zawsze musimy
zabezpieczyć jej brzegi, mocując krawężni-
ki. Zapobiega to rozluźnianiu się warstwy
konstrukcyjnej i wykruszaniu warstwy
nośnej. Ścieżki gruntowe i żwirowe można
ograniczyć drewnianą palisadą, kamien-
ne i betonowe — krawężnikami. Każdą
z nawierzchni musimy dobrze zagęścić
(ugnieść), najlepiej używając do tego cięż-
kiego wału lub płyty wibracyjnej. Jeśli
jednak tego nie dopilnujemy, po jakimś
czasie, gdy warstwy zaczną same osiadać,
nawierzchnia się pofałduje.
Bez względu na rodzaj nawierzchni mu-
simy pamiętać o obowiązkowym odpro-
wadzeniu wody opadowej. Odwodnienie
może się odbywać przez przepuszczalną
nawierzchnię lub na skutek jej ukształto-
wania — stosujemy spadek w jedną stronę
lub wypukłe ukształtowanie drogi umoż-
liwiające spływ wody na obie strony. Przy
dużych powierzchniach, trudno przepusz-
Rodzaje nawierzchni
Dobór odpowiedniego materiału na na-
wierzchnię musi być uzależniony od jej
przeznaczenia. W miejscach, gdzie prze-
widujemy głównie ruch pieszy, a więc tam,
gdzie obciążenie nawierzchni nie będzie
duże, podłoże nie wymaga specjalnego
utwardzenia. Jednym z najprostszych
i najtańszych rozwiązań jest zastosowanie
nawierzchni stabilizowanej cementem,
zwanej nawierzchnią ziemną. Niestety
możemy ją zaprojektować tylko tam, gdzie
nie będziemy jeździć samochodem ani nie
będziemy transportować ciężkich rzeczy.
Żeby ścieżka była ładniejsza, możemy
przysypać warstwę nośną mączką cegla-
ną. Jedynie w obszarze ruchu samochodu
będziemy musieli ją solidnie wzmocnić
np. betonem.
W zależności od użytego materiału
nawierzchnie wokół domu i w ogrodzie
możemy podzielić na:
— elastyczne (kora, żwir, piasek mielony
z gliną),
— elastyczne utwardzone (perforowane
kostki betonowe, bruk z otoczaków,
luźne płyty kamienne czy betonowe),
— sztywne utwardzone (betonowe płyty,
kostki betonowe pełne, bruk klinkie-
rowy, cegły, kostki granitowe, płytki
ceramiczne terakotowe i gresowe mro-
zoodporne),
— nawierzchnie drewniane (plastry pni,
dechy).
Nawierzchnie elastyczne nieutwar-
dzone
najlepiej nadają się do niewielkich,
naturalnych ogrodów, gdzie podłoże nie
jest podmokłe, a rośliny rosną swobod-
nie. Wysypaną korę lub żwir należy obra-
mować krawężnikiem, aby nawierzchnia
nie „rozeszła się” na boki. Zabezpieczoną
dróżkę konserwuje się co pewien czas.
Takie nawierzchnie mają naturalny cha-
rakter i dobrze się komponują z roślinami
i elementami ogrodowej architektury. Na-
dają się nie tylko na ścieżki i placyki, ale
też do utwardzania podjazdów do domu
i garażu. Warunkiem ich trwałości jest
użycie kruszyw o ostrych i nieregularnych
34
KREATOR – PROJEKTY •
4/2007
4/2007
• KREATOR – PROJEKTY
35
budownictwo
i trudny w obróbce, ułożenie nawierzchni
najlepiej zlecić fachowcom z firm kamie-
niarskich.
Kolejnym możliwością jest wykorzy-
stanie szarych, chodnikowych płyt be-
tonowych. Nie cieszą się one jednak dziś
popularnością, a ich kolor i kształt nie
wzbudzają większego zainteresowania
właścicieli prywatnych posesji.
Coraz bardziej popularny, zwłaszcza
na Zachodzie, jest beton odciskany, zwa-
ny także stemplowanym, fakturowanym,
matrycowanym lub pressbetonem. Tech-
nologia wykonania pozwala na uzyskanie
bardzo finezyjnych nawierzchni o właści-
wie nieograniczonej liczbie odcieni. Naj-
powszechniej stosowane kolory to: śliwka,
zieleń, złocisty brąz, ciemny piaskowiec,
stare złoto, mahoń, węgiel drzewny,
ciemny orzech, jasny beż, platyna. Na
życzenie klienta możliwe jest także uzy-
skanie innego koloru. Pressbeton może
przypominać materiały naturalne, np.
kamień rzeczny, granit, piaskowiec, cegłę,
a nawet drewno. Różne kolory i wzory
można też łączyć ze sobą w obrębie jednej
nawierzchni.
Nic jednak nie zastąpi ścieżek wyłożo-
nych efektowną nawierzchnią drewnianą.
Niestety
nawierzchnie drewniane
nie
należą do najtrwalszych. Niewłaściwy
dobór rodzaju drewna lub nieprawidłowe
ułożenie nawierzchni może spowodować
ich odspajanie i pękanie, przez co nie-
zbędny jest ich gruntowny remont. Znisz-
czone lub uszkodzone deski wymienia się
jednak bez większych komplikacji. Jeśli
zakupimy drewno dobrej jakości i bę-
dziemy o nie dbać poprzez odpowiednio
częste konserwowanie dobrymi prepara-
tami, taka nawierzchnia będzie ładnie
wyglądać i długo nam służyć. Drewno nie
nagrzewa się tak jak materiał ceramiczny,
przyjemnie jest po nim chodzić boso,
w dodatku znakomicie wygląda w każ-
dym ogrodzie, bo w naturalny sposób
wtapia się w otaczającą zieleń. Należy
pamiętać, że elementów drewnianych nie
można układać zbyt ściśle, ponieważ pod
wpływem wilgoci pęcznieją, co grozi wy-
piętrzeniem i zniszczeniem nawierzchni.
Drewnianych desek na tarasie nie należy
układać na styk, gdyż drewno chłonie
wodę i pęcznieje. Jeśli nawierzchnia ukła-
dana jest przy murze lub ścianie betono-
wej, trzeba wykonać 2-,3-centymetrową
szczelinę dylatacyjną i wypełnić ją np.
kitem budowlanym, uginającym się pod
naporem pęczniejącego drewna.
Najlepsze, najtwardsze i najodporniej-
sze na tego typu nawierzchnie będzie
drewno dębowe. Ponieważ jest ono jed-
nocześnie najdroższe, najczęściej wybiera
się deski sosnowe lub świerkowe. Jest to
jednak drewno miękkie, mało odporne na
zarysowania i wgniecenia, w dodatku czę-
sto atakują je szkodniki drewna, grzyby
i pleśnie. Dlatego do wykończenia tarasu
warto kupować wyłącznie deski i legary
impregnowane, przeznaczone na tarasy
i nawierzchnie ogrodowe, ponieważ:
— takie drewno impregnuje się w ko-
morze ciśnieniowej, dzięki czemu jest
w całości nasycone preparatem chro-
niącym przed wilgocią oraz korozją
biologiczną;
— wilgotność takiego drewna (około
25 proc.) jest dostosowana do warun-
ków, w jakich będzie ułożone;
— deski są ryflowane, czyli mają żłob-
kowaną powierzchnię zapobiegającą
poślizgnięciom.
W sprzedaży dostępnych jest również
sporo gotowych wyrobów z egzotycznego
drewna, które jest twarde i bez impregna-
cji odporne na warunki atmosferyczne.
Aby zapobiec wyrastaniu chwastów spo-
między desek, pod spodem można ułożyć
czarną folię ogrodniczą, a jej brzegi przy-
cisnąć otoczakami bądź też żwirem.
Bardzo efektownie wyglądają krąż-
ki wycięte z pnia drzewa i „zatopione”
w żwirze lub obsypane drobnymi oto-
czakami polnymi (ozdoba kamiennej
ścieżki). Taki drewniany bruk stanowią
klocki, pocięte na kawałki o wysokości
10 cm, na ogół oryginalnie już zaimpre-
gnowane. Układanie nawierzchni z bruku
drewnianego rozpoczyna się od usunięcia
około 30 cm ziemi. Jeśli układany będzie
krawężnik (jest konieczny, gdy średnica
elementów nie przekracza 6 cm), wy-
kop w tych miejscach musi być jeszcze
głębszy. W wykopie układa się warstwę
żwiru o grubości 10–15 cm, ubija się go
zagęszczarką i wysypuje warstwę piasku
(3–5 cm). Układanie bruku drewnianego
zaczyna się od obrzeży. Odstępy między
poszczególnymi elementarni powinny wy-
nosić 2–5 cm. Puste przesilenie wypełnia
się piaskiem.
Drewno z powodzeniem wykorzystu-
je się również na podesty, które muszą
być odizolowane od gleby. W związku
z powyższym ich konstrukcja wspiera się
na drewnianych słupach zakotwiczonych
w betonowych wspornikach zrównanych
z powierzchnią ziemi. Na słupach opierają
się dźwigary, na nich legary i na koniec
układa się deski służące za alejkę czy też
podłogę tarasu.
Jako nawierzchnię drewnianą wyko-
rzystuje się również odzyskane podkłady
kolejowe. Po latach użytkowania na kolei
bardzo dobrze nadają się do wykorzy-
stania w naszym ogrodzie. Odzyskane
podkłady kolejowe można kupić w wielu
składach ogrodniczych. Kupuje się je na
sztuki, układa płasko jeden przy drugim.
Najtańsze są z sosny, najdroższe z dębu.
Czasami spotyka się bukowe. Mogą być
wykorzystywane do utwardzania ścieżek
i placyków. Ładnie wyglądają nawierzch-
nie z samych podkładów, ale efektowne
są też połączenia z innymi materiałami:
otoczakami, kostką i płytami kamienny-
mi, klinkierem albo żwirem. Można też
pociąć podkłady na kostkę i brukować
nią nawierzchnię. Układanie podkła-
dów kolejowych zaczyna się od usunięcia
25 cm warstwy ziemi. Następnie układa
się podkłady, które będą pełnić funkcję
obrzeży — te kładzie się wzdłuż brzegów
nawierzchni. Dno wysypuje się piaskiem
(10 cm) i mocno go ubija. Kolejne pod-
kłady układa się w poprzek, dobijając
gumowym młotkiem.
Pomysłów na aranżacje i zagospodaro-
wanie ogrodu jest bardzo dużo. Wszystko
zależy od naszej fantazji, indywidualnej
inwencji i zapotrzebowania. Finezyjne
zestawienie rożnych typów nawierzch-
ni pozwala na uzyskanie niepowtarzal-
nego efektu architektonicznego. Często
z prostych, niedrogich lub nawet użytych
powtórnie materiałów można uzyskać
godny pozazdroszczenia i niepowtarzalny
klimat przydomowego ogrodu — parku.
Wszystko jednak musi być spójne, har-
monijnie dobrane do reszty wyposażenia
domu i ogrodu.
Dawid Tamàs
klinują i „uciekają” spod stóp, a przez to
mieszają się między sobą i zacierają granice
kompozycji.
Nawierzchnie sztywne utwardzone
charakteryzują się gładką powierzchnią,
nie mają pozostawionych szczelin między
elementami bądź są wylewane z betonu na
dużych powierzchniach. Nadają się do ale-
jek o większym ruchu niż w ogrodzie, na
podjazdy, można wykładać nimi tarasy.
Najbardziej popularną nawierzchnią,
która z powodzeniem wytrzymuje duże
obciążenia, np. stojącego samochodu, jest
kostka brukowa, betonowa lub klinkie-
rowa. Stała się ona synonimem trwałości
i elegancji. Przy dobrze wykonanej grubej
warstwie konstrukcyjnej oraz stabilnie
osadzonych krawężnikach będzie nam
służyć długie lata. Olbrzymia gama ofe-
rowanych kostek w różnych kształtach
i rozmiarach pozwala nawet na kompono-
wanie efektownych okręgów, wachlarzy,
łuków itp. Nawierzchnie z nich wykonane
są przepuszczalne i pozwalają na przesią-
kanie wód opadowych do umocnienia.
Najbardziej trwałe i eleganckie są na-
wierzchnie z kamienia. Najczęściej bu-
duje się je z płyt kamiennych ciętych
lub łamanych, z kostki lub otoczaków
(brukowców). Najtrwalsze, odporne na
mróz i ścieranie są elementy z granitu,
bazaltu, sjenitu i serpentynitu. Bardziej
nasiąkliwe i miękkie, a przez to trud-
niejsze do utrzymania w czystości, są
piaskowce i wapienie. Mają one jednak
wielu zwolenników, bo szybciej pokrywa-
ją się miłą dla oka patyną i sprawiają wra-
żenie, jakby w tym miejscu były już od
dawna. Jednak najbardziej popularnym
rodzajem kamienia na naszym rynku jest
granit. Może on występować w różnych
barwach: również jego faktury mogą być
różnorodne w zależności od wielkości
ziaren. W Polsce granit występuje zwy-
kle w kolorze szarym, rzadziej w jasnym
rudym. Ponieważ jest to materiał drogi
36
KREATOR – PROJEKTY •
4/2007
4/2007
• KREATOR – PROJEKTY
37
[ Pobierz całość w formacie PDF ]